İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

İdrar yolu enfeksiyonu, vücudun idrar yolları bölgesinde, mesanede, böbreklerde ve üreterlerde ortaya çıkabilen bir enfeksiyon türüdür. Enfeksiyon temel olarak idrar yollarındaki bölgeye çeşitli zararlı mikropların yerleşmesiyle oluşmaktadır. Mikropların yerleştiği bu bölgede zamanla iltihap oluşumu gözlenebilir ve bu iltihaplar sıklıkla alt idrar yolu bölgesinde ortaya çıkar. İdrar yolu enfeksiyonu sonucunda ortaya çıkan iltihabın mesaneyi etkilediği durumlarda kişide sistit hastalığı görülebilir. Bu hastalığın görülme oranı idrar yolu enfeksiyonlarından şikâyetçi olan kişilerde oldukça yüksektir.
Mesane ve üretra gibi alt idrar yolları bölgesinde ortaya çıkan enfeksiyonlar genellikle kişiye çok büyük rahatsızlık vermezler ve kolaylıkla tedavi edilebilirler. Üst idrar yolları bölgesinde meydana gelen enfeksiyonlar ise daha tehlikeli bir seyir izlerler. Üst idrar yolları denilince akla böbrekler ve böbrekler ile mesane arasındaki bağlantıyı sağlayan üreter kanalı akla gelir. İdrar yolu enfeksiyonu bu bölgeye sıçradığında piyelonefrit gibi hastalıklardan söz edilebilir. Bu tip enfeksiyonlar oldukça ciddidir ve böbreklerde kalıcı zarara sebep olmamaları için vakit kaybedilmeden hastanın tedaviye başlaması gerekir.
İdrar yolu enfeksiyonu, idrar yolunun herhangi bir bölümünü etkileyebilir:
Üretrit: İdrarı mesaneden vücudun dışına taşıyan tüpün enfeksiyonudur.
Sistit (Akut): Mesanede enfeksiyon oluşması durumudur.
Piyelonefrit: Böbreklerin enfeksiyonudur, idrar yollarındaki anatomik bir bozukluk nedeniyle idrarın mesaneden böbreklere doğru geri kaçması nedeniyle ortaya çıkabilir.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU BELİRTİLERİ

İdrar yaparken yanma ve sık idrara çıkma idrar yolları enfeksiyonunda en sık görülen belirtilerdendir. Bazen ateş ve kanlı idrar belirtileri de ortaya çıkabilir. İdrar yolu enfeksiyonu kimi zaman böbrek enfeksiyonuna neden olabilir. Daha ciddi bir tablo olan bu durum “piyelonefrit” olarak adlandırılır. Bu hastalarda, hafif veya şiddetli bel ve yan ağrısı da görülebilir.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU NEDEN OLUR?

İdrar yolu enfeksiyonları tipik olarak bakteriler üretra yoluyla idrar yoluna girdiğinde ve mesanede çoğalmaya başladığında ortaya çıkar. Üriner sistem bu tür mikroskobik istilacıları dışarıda tutmak için tasarlanmış olsa da, bu savunmalar bazen başarısız olur. Bu olduğunda, bakteri idrar yoluna tutunabilir ve gelişmiş bir enfeksiyona dönüşebilir.
En yaygın idrar yolu enfeksiyonları genellikle olarak kadınlarda görülür ve mesaneyi, üretrayı etkiler.
Mesane enfeksiyonu (sistit). Bu tip idrar yolu enfeksiyonuna genellikle gastrointestinal (GI) sistemde yaygın olarak bulunan bir bakteri türü olan Escherichia coli (E. coli) neden olur. Bununla birlikte, bazen diğer bakteriler de enfeksiyonu oluşturabilir. Cinsel ilişki sistite yol açabilir. Tüm kadınlar anatomileri, özellikle de üretradan anüse olan kısa mesafe ve üretral açıklığın mesaneye yakınlığı nedeniyle sistit riski altındadır.
Üretra enfeksiyonu (üretrit). Bu tip idrar yolu enfeksiyonu, GI bakterileri anüsten üretraya yayıldığında ortaya çıkabilir. Ayrıca dişilerde üretra vajinaya yakın olduğu için herpes, gonore, klamidya ve mikoplazma gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da üretrite neden olabilir.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU İLAÇ TEDAVİSİ

Basit idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisi için yaygın olarak önerilen ilaçlar şunları içerir:
Trimetoprim/sülfametoksazol
Fosfomisin
Nitrofurantoin
Sefaleksin
Seftriakson
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonunuz varsa, doktorunuz aşağıdakiler gibi belirli tedavi önerilerinde bulunabilir:
Başlangıçta altı ay, bazı durumlarda daha uzun süre düşük doz antibiyotik
Enfeksiyonlarınız cinsel aktivite ile ilgiliyse, cinsel ilişkiden sonra tek doz antibiyotik
Menopoz sonrası dönemde iseniz vajinal östrojen tedavisi

İDRARDA YANMA

İdrar yollarında veya idrar yaparken ağrı ve yanma çeşitli nedenlerden kaynaklanır. Bel soğukluğu, ülser, mesane iltihabı, prostat iltihabı, mesane tümörü, yumurtalık iltihabı, apandisit düşünülebilir. Bu nedenle tedaviye geçmeden önce, hastalığa neden olan bozukluğu tespit etmek gerekir. Tedavi, hastalık nedenine göre yapılır.
İdrar yaparken yanma idrar yolu enfeksiyonunun en sık belirtisidir. Alt idrar yolu enfeksiyonu genellikle E.Coli isimli bakterinin neden olduğu, idrar yolundan mesaneye kadar bakterinin yayılması ile ilgili enfeksiyondur.
Enfeksiyon sadece mesanede görülürse sistit, üst idrar yollarına doğru yayılırsa “piyelonefrit” adı verilir. İdrar yolu enfeksiyonlarında idrar yaparken yanma şikayetinin yanında hastada sık idrara çıkma isteği, idrarın tam yapılamadığı hissi, karnın alt kısmında ağrı, bulanık ve ağır kokulu idrar gibi şikayetler de eşlik edebilir.
İdrar yollarının dışında böbrekte de enfeksiyon oluşmuşsa, ateş, titreme, sırt ya da karın ağrısı veya kusma görülebilir. Böbrek enfeksiyonu ciddiye alınması gereken bir durumdur.

Üşütmek idrar yolu enfeksiyonu yapar mı?

İdrarın sık boşaltılmaması ve uzun süre idrar yollarında kalması enfeksiyon riskini artırır. Soğuk havalarda genel olarak daha az sıvı tüketimi olduğundan idrar boşaltımı da daha az olur. Bu durumda da kış aylarında idrar yolu enfeksiyonu daha sık görülür.
İdrar yollarında enfeksiyon oluşumunda risk faktörü olabilecek diğer durumlar:
Kadın Anatomisi: Kadınların üretral açıklığı, çok sayıda bakteriye ev sahipliği yapan bağırsağın son kısmı anüse oldukça yakındır. Ayrıca kadınlarda üretra erkeklere göre daha kısadır. Her iki durum da bakterilerin üretradan idrar yollarına girerek enfeksiyon oluşturmasına katkıda bulunur. Sonuç olarak idrar yolları enfeksiyonu kadınlarda erkeklere oranla çok daha sık görülür.
İdrar Yolu Anomalileri: İdrar yollarında daralma, idrarın vücut dışına çıkışını engelleyen yapısal farklılıklar gibi anomalilerle doğan bebeklerde enfeksiyon riski artmıştır.
İdrar Akışını Engelleyen Durumlar: Böbrek taşı ve prostat büyümesi gibi durumlar idrar akışında bozulmaya yol açabilir ve enfeksiyona neden olabilir.
Cinsel Aktivite: Cinsel olarak aktif kişilerde de idrar yolu enfeksiyonu görülme ihtimali artmıştır.
Bağışıklık Sisteminde Zayıflama: Diyabet gibi immün sistemi baskılayan hastalıklar da idrar yolu enfeksiyonu açısından risk oluşturur.
Sonda Kullanımı: Çeşitli nedenlerden dolayı kendi başına idrar yapamayan kişilere idrar çıkışını sağlamak için sonda kateter takılır. Sonda kateter kullanımı da enfeksiyon riskini artıran sebepler arasındadır.

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

Çocuklarda idrar yolu enfeksiyonları belirtileri:
Sık ve ani idrara çıkma gereksinimi,
İdrar yaparken yanma,
Karın ağrısı,
Yan ağrısı,
İşeme bozuklukları,
İdrar kaçırmalar,
Kabızlık ve pis kokulu idrar,
Ateş görülebilmektedir.
Ateş bu yaş gurubunda küçük yaşlara göre daha seyrek görülmektedir. Bu yüzden ateşin varlığı enfeksiyonun ciddi olduğunu düşündürmelidir.
Adelosan dönemde kızlarda daha sık görülmektedir. Sık belirti ve bulgular:
İdrar yaparken yanma,
Sık idrara çıkma veya idrar kaçırma,
Pis kokulu idrar,
Karında rahatsızlık hissidir.

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonları, 6. haftadan itibaren 24. haftaya kadar oldukça sık görülür. Bunun temel sebebi ise idrar yollarındaki değişikliktir. Şöyle ki, uterus büyüdükçe yaptığı baskıdan dolayı mesanenin tam boşalmasına engel olacağı için enfeksiyon artar. Bağışıklık sisteminin baskılanması nedeniyle de idrar yolu enfeksiyonları sıklıkla rastlanılan bir durumdur. Bu enfeksiyonlar basit mesane enfeksiyonu (sistit) olabileceği gibi, ciddi böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit) gelişimi de söz konusu olabilir.

Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu

Alt idrar yolu veya mesanede oluşan sistit ile böbrek veya üst idrar yolunda oluşan pyelonefrit enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonlarındandır. Kadınlarda daha sık olan bu durum anatomik olarak üretra uzunluğunun erkeklerinkinden daha kısa olmasından kaynaklanır. Bu durum bakterilerin yukarı çıkışını kolaylaştırmakta ve mesaneye çıkan bakterilerin sistit, böbreğe çıkan bakterilerin ise pyelonefrit oluşturmasına neden olur. Kadınlarda sık idrar yolu enfeksiyonu görülmesinin bir diğer nedeni ise makat ile üretra arasındaki mesafenin kısa olmasıdır. Kadınlarda yeni cinsel ilişki ve geçirilmiş idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlar, özellikle basit sistit oluşumu için risk faktörlerindendir. Diğer risk faktörleri ise spermisid (sperm öldürücü madde) kaplı prezervatifler, diyaframlar ve spermisidlerdir.

Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu

Erkeklerde özellikle 15-50 yaş arasında görülen idrar yolu enfeksiyonları nadirdir. Prostat sıvısında bulunan antibakteriyel içerik ve üretra çevresinde bakteri üremesini önleyen daha kuru ortamın olması nedeniyle erkeklerde daha seyrek idrar yolu enfeksiyonu görülür. Sünnet olmayan erkeklerde basit sistit görülme riski artar. Ayrıca diyabet ve yapısal ya da fonksiyonel idrar yolu anormallikleri, nötropeni veya ileri HIV enfeksiyonu gibi bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlarda da genellikle komplike idrar yolu enfeksiyonu risk daha fazladır.
İdrar yolu enfeksiyonu için öncelikle deneyimli bir üroloji doktorunun muayenesi gerekmektedir.