SİSTİT NEDİR?

Sistit, idrar yollarının iltihaplanması anlamına gelmektedir. Üreme sisteminde en sık gördüğümüz hastalıklardan birisi olan sistitin görülme oranı, kadınlarda daha yüksektir. Zamanında tedavi edilmemesi durumunda ise, böbrekleri de olumsuz yönde etkiler ve mesane ile böbreklerde kalıcı hasarlara yol açabilir.

SİSTİT BELİRTİLERİ

Bir kişide sistit gelişimini takiben birçok belirti ve bulgu ortaya çıkabilir. Sistit hastalığının belirtileri şu şekilde özetlenebilir:
Sık idrara çıkma
İdrara çıkma sonrasında hala idrar yapma ihtiyacı hissetme
Bulanık renkli ve kötü kokulu idrar yapma
İdrar yolu enfeksiyonu ile birlikte çok yüksek olmayan ateş
İdrardan kan gelmesi
Cinsel aktivite sırasında ağrı oluşması
Mesanede doluluk veya baskı hissi
Sırt ve karın bölgesinde kramp şeklinde sistit ağrısı olması
Sistit tedavi edilmezse mesanedeki bu rahatsızlığın böbreklere ilerlemesi oldukça ağır bir hastalık tablosuna neden olabilir. Böbreklerin de etkilenmesi sonucu yukarıdaki belirtilere ek olarak bulantı kusma, böğür (yan) ağrısı ve üşüme ve titreme gibi belirtiler de meydana gelebilir. Böbrek tutulumunu takiben aynı zamanda kişinin vücut sıcaklığı da normalin üzerine çıkar.

SİSTİT TEŞHİSİ

Bir ürolog şikayetlerin tarifine ve testlere dayanarak teşhis koyabilir. Bu testler idrar analizleri, sistoskopi (özel bir aletle üretra ve mesanenin gözlenmesi) ve damar içi pylogram denilen özel bir röntgen çekimini kapsar. Bu tetkikler özellikle enfeksiyona zemin hazırlayan faktörleri araştırmak için yapılır. Enfeksiyona neden olan bakteriyi tanımlayabilmek için de idrar kültürü gerekebilir. Sistit hemen ve uygun şekilde tedavi edilirse önemli bir hastalık değildir. Sistit ve altında yatan neden tedavi edilmezse, kronik ve insanı zayıf düşüren bir şekle girer.

SİSTİT İLACI

Sistit nasıl geçer?”, “Sistit ilaçları nelerdir?” ve “Sistit ilaçsız geçer mi? gibi sorular sistit tedavisinde en çok gündeme gelen konuların başında gelmektedir.
Kendine kendine veya alınan önlemlere rağmen geçmeyen sistit için tedavide genellikle ilaçlar kullanılmaktadır. Sistit için en iyi ilaç belirlenmeden önce sistite neden olan mikrobun belirlenmesi gerekmektedir. Yapılacak tetkiklerin ardından sistit için kullanılacak ilaç karar verilmelidir.
Sistit için antibiyotik seçimi yanlış yapılırsa hem yan etkileri nedeniyle sorunlar yaşanabilmekte hem de bakterilerde direnç gelişimine ve kronikleşen uzun süren enfeksiyonlara yol açabilmektedir.
Sistit tedavisinde uygun seçilmiş antibiyotikle beraber, yaşanan sorunları hafifletmek için parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesici antienflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Ancak tek başına ağrı kesicilerin tedavi etkisi yoktur.
Bakteriyel sistit için antibiyotik olarak genellikle; nitrofurantoin, trimetoprim-sülfametoksazol, amoksisilin, sefalosporinler, siprofloksasin ve levofloksasin içeren ilaçlar kullanılabilir.
Sistit tedavisinde kullanılan antibiyotikler hızlı etki yapmaya başlamalıdır. Sistit belirtileri birkaç gün içinde düzelmezse doktorla tekrar görüşerek ilaç değişimi gerekebilir.
Tekrarlayan sistit durumlarında tedavi için kullanılan antibiyotikleri daha uzun süreli kullanmak gerekebilir.
İlişki ile tetiklenen bazı sistit durumlarında cinsel ilişkiden önce uygun seçilen antibiyotiğin tek bir doz alınması faydalı olabilir.
Tedavi için kullanılan sistit ilacına göre tedavinin süresi değişebilmektedir.
Sistit ilacı seçimi bireysel olarak değerlendirilmeli sistit tedavisi kişiye özel olmalıdır.

SİSTİT NEDEN OLUR?

Farklı etkenler sistit nedenleri arasında sayılabilmektedir. Ancak genellikle sistit nedeni bakteriyeldir. Normalde bağırsak ve sindirim sisteminde bulunan ve zararsız olan bakterilerin mesaneye ulaşması sistit nedeni olmaktadır. Sistite en çok Escherichia coli (E. coli) bakterisi yol açmaktadır.
Bakteriyel sistitin haricinde mesanenin zarar görmesi veya tahriş olması da sistit neden olabilir. Genel olarak bakteriyel olmayan sistit nedenleri şu şekildedir:
İnterstisyel sistit: Ağrılı mesane sendromu olarak da bilinen İnterstisyel sistit mesanenin nedeni bilinmeyen kronik, steril inflamatuar bir hastalığıdır. Genellikle kadınlarda görülen İnterstisyel sistit hastalığının teşhis ve tedavisi zor olabilmektedir. İnterstisyel sistit hastalığı enfeksiyon kaynaklı değildir ancak belirtileri mesane enfeksiyonunkiler gibi hissedilebilir.
Özellikle kemoterapi tedavisi olmak üzere bazı ilaçlar mesanenin iltihaplanmasına yol açarak sistite neden olabilir. Aynı şekilde radyasyon tedavisi de sistit nedenleri arasında sayılabilir.
İdrar sondası, mesane tüpü gibi uzun süreli kateter kullanımları iltihaplanmaya neden olacak doku hasarına yol açarak sistite neden olabilir.
Aktif cinsel hayat sistit oluşma riskini artırmaktadır.
Genital bölgenin temizliği: Özellikle kadınlarda genital bölgenin arkadan ön tarafa doğru silinmesi sistite neden olabilir.
Doğum kontrolü için diyafram kullanmak.
Mesane taşı, prostat bezinin büyümesi veya hamilelik gibi nedenlerle mesanenin tam olarak boşaltılamadığı durumlar sistit nedenleri arasında bulunabilir.
Menopoz sürecinde östrojen eksikliği sistit nedeni olabilir.
Diyabet hastalarının idrarındaki yüksek şeker seviyeleri, bakterilerin çoğalması için iyi bir ortam sağlayabileceğinden sistite zemin hazırlayabilir.
Parfümlü sabun veya köpük banyosu gibi tahriş edici kimyasal maddeleri kullanmak sistit nedeni olabilir.

SİSTİT TEDAVİSİ

Sistitin tedavisi antibiyotik tedavisidir. Basit sistit tedavisinde kısa süreli veya tek doz antibiyotikler kullanılır. Tedaviye cevap vermeyen sistitlerde idrar kültüründe üreyen mikroba karşı etkili olan antibiyotikler tercih edilir.

Sistit İçin Hangi Doktora Gidilir?

Sistit ve idrar yolu enfeksiyonları için hastanelerin üroloji bölümü doktoruna gidilmelidir. Tedavi edilmeyen ve ilerleyen sistit vakaları böbrekleri etkileyebilmektedir. İdrar yolları iltihabı, mesane ağrısı sendromu (İnterstisyel sistit), prostat bezinin iltihabı, erkeklerde iyi huylu prostat büyümesi, alt üriner sistem sendromu, bel soğukluğu, Klamidya veya Candida gibi rahatsızlıkların yarattığı rahatsızlıklar sistit belirtileri ile karıştırılabilir.
Sistit belirtilerinin birkaç gün içinde geçmediği durumlarda, sık aralıklarla sistit yaşandığında, idrarda kan görünmesi gibi ciddi sistit belirtisi yaşandığında, hamilelikte ve çocuklarda sistit belirtileri görüldüğü durumlarda zaman kaybetmeden üroloji doktoruna gidilmesi gerekmektedir.

Cinsel ilişkiden sonra sistit neden olur?

Cinsel ilişkiye girildikten sonra mesane iltihabı gelişir. Cinsel ilişki sırasında, idrar çıkış yerinden bakterilerin girmesiyle olur. Fakat bazen cinsel ilişkiye başlamamış kadınlarda da idrar yolu enfeksiyonuna rastlanabilir. Çünkü zaten cinsel bölgede mikroplar vardır. Genelde de Escherichia coli (E. coli) denen mikrop bulunur. Bazen de bakteriler dışında da sistit nedenleri olabilir. Verem ya da mantar enfeksiyonları, mesane bölgesindeki radyasyon tedavisi ve bazı ilaçlar sistite neden olabilirler.

Balayı sistiti nedir?

Evlilikte ilk cinsel ilişki sonrasında ve takip eden balayı günleri içerisinde idrar yollarına enfeksiyon yapan mikropların bulaşması ile oluşan ve sistit şikayetleri ile seyreden tabloya “Balayı Sistiti” adı verilmektedir.
Özellikle ilk cinsel deneyimlerini balayında yaşayan kadınlarda uzamış ilişki süresi, vajina komşuluğundaki üretra denilen idrar kanalının dış ağzında tahrişe yol açar. Bu tahriş ile cinsel organdaki mikroplar kolayca idrar kanalına bulaşarak enfeksiyona yol açabilir.